به گزارش اتحادیه عطار، سیر با نام علمی Allium sativum گیاهی علفی و دائمی بوده که ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز میرسد؛ برگهای آن باریک و نواریشکل بهرنگ سبز تیره و گلهای آن کوچک و صورتی رنگ که به صورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر میشود.
انواع سیر
سیر ۳ نوع بیابانی، بستانی و کوهی دارد که نوع معمول خوراکی، نوع بستانی است و به نوع کوهی، موسیر گفته میشود که بیشتر از آن در تهیه ترشی استفاده میشود.
ترکیبات سیر
سیر سرشار از آنتی اکسیدانها، مواد معدنی و ویتامینها، با سطوح بالایی از پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، منگنز، روی، سلنیوم، ویتامینهای گروه ب و ویتامین C است.
سیر خام حاوی ۵۹ درصد آب، ۳۳ درصد کربوهیدرات، ۶ درصد پروتئین، ۲ درصد فیبر و کمتر از یک درصد چربی است.
سیر یکی از محصولات درآمدزا در منطقه به شمار میآید که به دلیل شرایط خاص صادراتی و مصرف بالای آن در اروپا و کشورهای حوزه خلیج فارس، هماکنون در بسیاری از کشورهای جهان کشت میشود.
کشور چین با تولید چندین میلیون تن سیر بزرگترین تولیدکننده این محصول در جهان است. ایران تا سالهای پیش در زمره ۲۰ کشور نخست جهان در تولید سیر قرار داشت و استان همدان در صدر جدول تولید سیر در کشور قرار دارد.
تاریخ مصرف سیر در جهان
این گیاه حداقل ۳۰۰۰ سال در طب چین کاربرد داشته است. مصریان، بابلیها، یونانیها و رومیها از سیر برای موارد شفابخش استفاده میکردهاند. در جنگهای جهانی اول و دوم نیز از سیر به عنوان ماده ضدعفونیکننده برای پیشگیری از “قانقاریا” استفاده میشود.
در طول تاریخ، سیر در سراسر دنیا برای درمان ناراحتیهای مختلف ازجمله فشار خون بالا، عفونتها و مارگزیدگیها استفاده شده و برخی فرهنگها از آن برای دفع ارواح شیطانی استفاده میکردند.
چرا سیر بوی تندی دارد؟
ترکیب سولفوری سیر که به “آلیسین” معروف است علت بوی تند سیر است.
خواص سیر؛ تقویت سیستم ایمنی بدن با مصرف سیر
امروزه از سیر برای درمان بسیاری از بیماریها در نقاط مختلف جهان استفاده میشود؛ برخی از مطالعات نشان داده که سیر میتواند در پیشگیری از عوامل سرکوبگر سیستم ایمنی نقش مؤثری داشته باشد. تأثیرات ایمنسازی سیر در حفاظت در برابر سرطان ها، بیماریهای مقاربتی و ایدز مشاهده شده است. همچنین ایمنی ایجادشده توسط سیر میتواند به درمان و پیشگیری ازبیماریهای قارچی تهاجمی کمک کند.
خواص ضدمیکروبی و ضدانگلی سیر
سیر یک آنتیبیوتیک طبیعی، ضد قارچ و ضد ویروس قوی است؛ سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به عنوان یک آنتیبیوتیک طبیعی عمل میکنند. آلیسین موجود در سیر روی گروه وسیعی از میکرارگانیسم ها موثر است زیرا باعث مهار نوعی آنزیم شده و قابلیت زیستی میکروبها را دچار اختلال میکند.
خواص ضدانگلی سیر
گزارشها حاکی از آن است که سیر بر بسیاری از انواع انگلها اثر دارد. براساس نتایج حاصل از مطالعات بالینی میتوان گفت که سیر در درمان بیماری “ژیاردیوز” که نوعی بیماری انگلی است مؤثر است. همچنین یکی از ترکیبات جدا شده از آلیسین سیر، در درمان بیماریهای ناشی از عفونتهای انگلی با انتاموبا هیستولیتیکا و ژیاردیا تجاریسازی شده و مصرف میشود.
خواص ضدقارچی سیر
مطالعات نشان میدهد که عصاره سیر اثر ضدقارچی روی طیف وسیعی از مخمرها دارد. ترکیبات موجود در سیر باعث تخریب دیواره
سلولی قارچ، جلوگیری از سنتز دیواره سلولی، کاهش انتقال اکسیژن، کاهش رشد سلول و تغییر در ساختار غشاء شده و منجر به از بین رفتن قارچها میشوند.
خواص سیر برای جلوگیری از خرابی دندان
عصاره سیر بر فعالیت باکتری “استرپتوکوکوس سوبرینوس” اثرگذار است و از رشد آن جلوگیری میکند؛ این باکتری عامل خرابی دندان انسان است و بنابراین میتوان برای جلوگیری از خراب شدن دندانها از سیر استفاده کرد.
تأثیر سیر بر دستگاه گوارش
مصرف مداوم سیر و جذب ترکیبات موجود در آن از راه دستگاه گوارش باعث کاهش علائمی همچون استفراغ، اسهال، التهاب معده و زخمهای رودهای میشود. مصرف سیر میتواند فرآیند گوارشی را تحریک و زمان عبور غذا از لوله گوارشی را کند کند که این امر منجر به بهبود هضم مواد غذایی و کاهش مشکلات گوارشی میشود.
خواص سیر برای زخم معده
مطالعات جدید نشان میدهد که برخی ترکیبات مشتق از سیر میتواند علیه عفونت “هلیکوباکتر پیلوری” که عامل بروز زخم معده است، جلوگیری کند بنابراین یکی از خواص درمانی مهم سیر، پیشگیری از بروز زخم معده است همچنین این خاصیت باعث میشود که سیر در پیشگیری از بروز سرطان معده نقش مهمی ایفا کند.
خواص آنتیاکسیدانی سیر
یکی از تولیدات مشتق شده از سیر AGE(Age Garlic Extract) است که فعالیت آنتیاکسیدانی زیادی دارد؛ آنتیاکسیدانها یکی از عوامل مبارزه کننده با سرطانها و برخی بیماریهای مزمن هستند.
تأثیر سیر بر پیشگیری از سرطان
سیر به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی آنتیاکسیدان، مانع از بروز انواع سرطانها میشود. آنتیاکسیدانها موادی هستند که با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، باعث جلوگیری از آسیب به بافتها و بروز انواع سرطانها میشوند؛ مطالعات ثابت کرده که مصرف سیر به دلیل داشتن خواص آنتیاکسیدانی، مانع از بروز سرطان روده بزرگ، سینه، معده، پروستات و مثانه میشود؛ همچنین پژوهشهای محققان نشان میدهد که “تیوسولفات” استخراج شده از سیر، مانع رشد سلولهای سرطانی میشود.
سیر به دلیل داشتن سلنیوم زیاد، نقش ضد سرطانی بیشتری در مقایسه با سایر گیاهان دارد.
خاصیت سیر برای بیماریهای قلبی ـ عروقی
بیماریهای قلبی و عروقی شامل بیماریهای ایسکمیک قلبی و حملههای قلبی هستند که به علت چربی بالای خون ایجاد میشوند.
در مطالعاتی که روی موشها انجام شده ثابت شده که مصرف سیر، به طور مؤثر باعث کاهش سطوح کلسترول و چربی خون بد (LDL) میشود و این مسئله باعث کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی میشود.
خواص سیر برای کاهش کلسترول
نتایج مطالعات نشان داد که ترکیبات موجود در سیر میتواند باعث کاهش رسوب کلسترول در دیواره رگها شود همچنین مادهای به نام “استروئید ساپونین” در سیر در کاهش غلظت کلسترول خون نقش مؤثری دارد.
خواص سیر برای فشار خون
کاهش فشار خون در اثر مصرف سیر سالهاست که به اثبات دانشمندان جهان رسیده است. بر اساس مطالعات، کاهش فشار خون ناشی از مصرف سیر به دلیل اثر شلکنندگی سیر بر ماهیچههای صاف دیواره رگها است همچنین سیر به طور مستقیم بر گشاد شدن عروق تأثیر دارد که این امر باعث کاهش فشار خون میشود؛ در طب سنتی و نوین توصیههای زیادی به مصرف سیر در افراد دچار فشار خون بالا شده است.
گیاه سیر تولید مادهای به نام “نیتریک اکساید” را افزایش میدهد که این ماده باعث کاهش چشمگیر فشار خون میشود.
خواص سیر برای دیابتیها
تأثیر سیر به عنوان یک عامل کاهشدهنده قند خون، در پژوهشها مورد توجه قرار گرفته است. محققان مشاهده کردند که مصرف سیر باعث افزایش تحریک ترشح انسولین از پانکراس میشود و بنابراین میتواند نقش مهمی در کاهش قندخون ایفا کند.
تأثیر سیر بر غلظت خون
مطالعات متعددی نقش سیر در کاهش غلظت خون را به اثبات رساندهاند. وظیفه پلاکتها، بند آمدن خون پس از آسیب دیدگی عروق است و در غلظت خون نقش دارند. فعالیت ضدپلاکتی سیر باعث شده تا مصرف آن نقش مؤثری در کاهش غلظت خون داشته باشد؛ در ی مطالعه ثابت شده که به دلیل وجود ترکیبات سولفوری در سیر، خاضیت ضدپلاکتی آن ۱۳ برابر بیشتر از پیاز است. مادهای به نام “اجوئن” در سیر وجود دارد که میتواند باعث کاهش انعقاد و غلظت خون شود.
خواص سیر برای پیشگیری از آلزایمر
سیر دارای آنتی اکسیدانهای بالایی است که به جلوگیری از هرگونه آسیب سلولی در بدن کمک میکند. این خواص آنتی اکسیدانی میتواند به پیشگیری از برخی بیماریهای شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر کمک کند.
سیر برای پیشگیری از سرماخوردگی
یک مطالعه بزرگ ۱۲ هفتهای نشان داد که مصرف روزانه مکمل سیر در مقایسه با دارونما، میزان سرماخوردگی را تا ۶۳ درصد کاهش میدهد؛ علاوه بر این همانطور که بالاتر گفته شد سیر تأثیر شگرفی بر تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از رشد باکتریها دارد بنابراین استفاده از آن به ویژه در فصول سرد سال میتواند از خطر ابتلا به سرماخوردگی بکاهد.
برای طول عمر بیشتر سیر بخورید!
امروزه شیوع بیماریهای غیرواگیر یکی از دلایل عمده مرگ افراد در جهان است؛ خواص آنتیاکسیدانی و مواد معدنی و ویتامینهای موجود در سیر میتواند در پیشگیری از این بیماریها نقش بسزایی داشته باشد و بنابراین مصرف سیر میتواند به افزایش طول عمر شما از طریق کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مختلف کمک کند.
در تحقیقات اثبات شده که استفاده از میزان زیادی سیر به دلیل ترکیبات گوگردی موجود در آن از آسیب به بدن در اثر سمیت فلزات سنگین محافظت میکند.
یک مطالعه ۴ هفتهای روی کارمندان کارخانه ساخت باتری خودرو (که بیش از حد در معرض سرب قرار داشتند) نشان داد که سیر سطح سرب در خون را ۱۹ درصد کاهش میدهد!
تأثیر سیر بر تقویت استخوانها
اگرچه هنوز مطالعات انسانی گستردهای درباره اثربخشی سیر در تقویت استخوانها انجام نشده اما یک مطالعه روی موشها نشان داده که سیر با افزایش سطح استروژن، ممکن است میزان تحلیل استخوان را در زنان کاهش دهد.
خواص سیر برای پوست و مو
آلیسین مادهای است که باعث جلوگیری از ریزش موی سر میشود. در رابطه با تأثیر آلیسین بر روی موی سر باید گفت که این ماده میتواند جریان خون به پوست سر را افزایش داده و فولیکولهای آسیبدیده مو را احیا کند و باعث جلوگیری از ریزش مو شود. در برخی از موارد نیز عامل ریزش مو، باکتریها یا قارچهای ناشناخته روی پوست سر هستند. آلیسین طبق خاصیت ضد میکروبی ذکر شده در بالا میتواند این باکتریها را کشته و باعث جلوگیری از ضعیف شدن و آسیب موی سر شود. سیر بهدلیل دارا بودن این ویژگیها همچنین برای تقویت پوست و جلوگیری از عفونتهای پوستی بسیار سودمند است.
سیر از منظر طب سنتی
سیر به صورت خوراکی برای رفع التهاب دستگاه تنفسی، سیاه سرفه و برونشیت مصرف میشود همچنین از سیر برای بهبود ناراحتیهای گوارشی به خصوص مشکلات هاضمه همراه با نفخ و اسپاسم گوارشی استفاده میشود. از سیر به شکل موضعی برای درمان زگیل، میخچه، پینه، التهاب گوش، درد عضلانی، آرتریت و سیاتیک استفاده میشود.
سیر در طب سنتی با نام “ثوم” یا سیر شناخته می شود. طبیعت آن گرم و خشک است.
خواص سیر در طب سنتی شامل مسهل بلغم و سوداء و صفراء و اخلاط سوخته، مدر، جلابخش پوست است.
سیر برای مفاصل و امراض بلغمی و سوداوی مفید است.
در دستگاه گوارش جهت قولنج و بواسیر مصرف میشود.
برای جنون، صرع، سردرد مزمن، درد شقیقه و جهت وسواس سوداوی آن را مفید دانستهاند چرا که آن را خشک میکند.
سیر برای درد مفاصل مفید است و نقرس و درد کمر را بهبود میبخشد. جهت تنگی نفس، تقویت قلب، خارش تن، منع ریختن موی و با حنا جهت سیاه کردن آن نیز به کار میرفته است. التیام زخم کهنه و ترکخوردگی دست و پا نیز از اثرات دیگر آن است.
مضرات سیر
گفته شده که سیر محرک باد شکم و برای چشم مضر است؛ ایجادکننده کرب، پیچش شکم و دل بهمخوردگی است.
در افراد گرممزاج میل جنسی را کاهش میدهد که مصلح آن شکر است و در افراد سرد مزاج میل جنسی را افزایش میدهد.
مصلح سیر: پاک کردن گیاه از چوب و شاخ و تخم و آلودن آن به روغن بادام و پختن با هلیله زرد و گل سرخ و انیسون و بنفشه و آب میوهها استعمال کردن آن توصیه شده است.
میزان مجاز مصرف سیر
میزان مصرف عمومی سیر دوز ۴ گرم سیر تازه یا ۸ میلی گرم اسانس یا بنه تازه سیر ۱ تا ۲ بار در روز است.
نسخههای خانگی درمان بیماریها با سیر
برای درمان تصلب شرایین روزانه ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلی گرم پودر سیر یا سیر خشک را مصرف کنید.
برای کاهش چربی خون روزانه ۶۰۰ تا ۹۰۰ میلی گرم از پودر سیر در روز را در چند نوبت تقسیم و مصرف کنید.
برای کاهش فشار خون۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی گرم از پودر سیر را سه بار در روز مصرف کنید.
برای تسکین دندان درد، سیر خام را روزی چند بار روی لثه و دندان بمالید.
برای کاهش التهاب پوست و زگیل سیر له شده را روی زگیل قرار دهید.
برای درمان سینوزیت، چند حبه سیر له شده را در کره تفت دهید و با نان میل کنید.
یک حبه سیر را ریز خرد کنید و با کمی آب میل کنید تا نفخ، یبوست و درد معده برطرف شود.
عسل و سیر برای لاغری
میتوان از ترکیب عسل و سیر برای لاغری استفاده کرد و به کمک آنها یک معجون برای کاهش وزن و تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد متابولیسم درست کرد. برای تهیه معجون، میتوانید دو یا سه حبه سیر را پس از پوست کندن، له و کمی عسل به آنها اضافه کنید. پس از آنکه این مخلوط آماده شد، اجازه دهید ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دمای اتاق بماند و سپس میل کنید.
تداخلات دارویی سیر
افرادی که داروی وارفارین، آسپرین، دیپیریدامول یا داروهای ضد پلاکتی دیگر یا عوامل حل کننده لخته مثل هپارین را مصرف میکنند ممکن است دچار افزایش زمان خونریزی تا ۲ برابر شوند بنابراین در مصرف همزمان سیر و این فرآوردهها باید با پزشک مشورت کنند.
عوارض جانبی مصرف سیر
این گیاه در افراد با آلرژی نسبت به سیر نباید مصرف شود. همچنین حداقل ۱۰ روز قبل از اعمال جراحی باید مصرف سیر قطع شود تا احتماتل خونریزی کاهش یابد.
مصرف سیر و فرآورده های حاوی آن با معده خالی ممکن است باعث ایجاد سوزش سردل، تهوع، استفراغ و اسهال شود. مصرف مقادیر زیاد سیر ممکن است باعث افزایش خطر خونریزی پس از جراحی شود.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در روایتی فرمودهاند: «سیر بخورید و بدان درمان کنید چراکه درمان ۷۰ درد در آن است.