واردکنندگان مدتهاست که از اختلال در سامانه جامع تجارت، تاخیرهای چندماهه در ثبت سفارش کالا و تخصیص ارز و به دنبال آن ترخیص کالا از بنادر سخن می گویند و معتقدند که این پروسه طولانی نه تنها سبب بهبود شرایط نشده بلکه فرآیند تجارت را به کلاف سردرگمی شبیه کرده است که حتی رئیس جمهور نیز از آن رضایت ندارد.
به گزارش بازار اصناف : حدود هشت سال از راه اندازی سامانه جامع تجارت ایران می‌گذرد؛ سامانه‌ای که قرار بود با هدف تسهیل فرآیندهای تجاری و نظارت بر امر صادرات و واردات تبدیل شود، امور را برای تجار تسهیل و غیرحضوری کند، اکنون به ضد خود تبدیل شده و سالهاست که فعالان تجاری از رویه ها، دستورالعمل‌ها و تاخیرهایی که در فرآیند امور تجاری خود با آن روبرو هستند، می نالند.
این مشکل بخصوص برای تولیدکنندگانی که واردات مواد اولیه و واسطه‌ای مورد نیاز خطوط تولید آنها در گرو واردات است، بیش از دیگران آزاردهنده است و حتی در مواردی سبب شده تا خط تولید برای مدتی تعطیل و کارگران بیکار شوند زیرا بیش از ۸۰ درصد از کالاهای وارداتی به کشور را کالاهایی تشکیل می دهند که در واحدهای تولیدی به کار گرفته می شوند تا محصول نهایی تولید و به بازار عرضه شود.
در کنار تاخیر و تعلل و قطعی های مکرر سامانه جامع تجارت، تاخیر در ترخیص کالاها در گمرکات، هزینه انبارداری، نگهداری، دموراژ و جریمه های گمرکی را به فعالان اقتصادی تحمیل می کند که در یک نگاه واقع بینانه این هزینه ها در نهایت به مصرف کننده نهایی که همان مردم کوچه و بازار هستند، منتقل شود.
این قطعی‌ها و تاخیرها آنطور که بازرگانان می گویند، از ابتدای امسال شدت بیشتری داشته و در عمل ثبت سفارش برای واردات کالاها را مختل کرده است؛ موضوعی که دست اندرکاران سازمان توسعه تجارت ایران آن را تایید نمی کنند و بر این باورند که سامانه بدون اشکال در حال خدمت رسانی به بازرگانان است.محمد لاهوتی رئیس هیات مدیره کنفدراسیون صادرات ایران در این باره به ایرنا می گوید: شرایط سخت ثبت سفارش کالاها و سهمیه بندی در وزارت صنعت، معدن و تجارت، شرایط دشوارتر تخصیص و همچنین مشکلات تامین ارز در بانک مرکزی، عوامل اصلی شکل‌گیری صف در ترخیص کانتینرها و کالاها در بنادر و گمرکات کشور است.رئیس هیات مدیره کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به اشکالاتی که در موضوع ترخیص کالاها از گمرکات وجود دارد، خاطرنشان‌کرد: یکی از این موضوعات، تامین و تخصیص ارز است که شاهدیم فرآیند و صف آن به پنج تا ۶ ماه افزایش یافته است.کالا چگونه ثبت سفارش می شود؟بر اساس قوانین، هر شخص حقیقی و حقوقی دارای کارت بازرگانی معتبر می تواند برای ثبت سفارش کالا از طریق سامانه جامع تجارت ایران اقدام کند زیرا هیچ کالایی بدون ثبت سفارش امکان ورود قانونی به کشور را ندارد. پس از آنکه ثبت سفارش صورت گرفته به تایید رسید، واردکننده می بایست برای تامین ارز به مرکز مبادله ارز ایران مبادله مراجعه و یا اگر خود دارای ارز است، با اعلام منشاء ارز تشریفات لازم اداری و بانکی (گشایش اعتبار اسنادی) را برای واردات آن انجام داده و کالا را از کشور مقصد به سمت مبادی ورودی کشور انتقال دهد.
پس از ورود کالا به مبادی گمرکی، واردکننده ملزم به تسویه حساب با بانکی است که برای او گشایش اعتبار کرده است و پس از ارایه اسناد مورد نظر و اخذ تاییدیه های ایمنی، سلامتی و زیستی از دستگاههای ذی ربط و ارایه آنها به گمرک و نیز پرداخت حقوق گمرکی امکان ترخیص کالا را از گمرک خواهد داشت.این فرآیند شاید در ظاهر بسیار ساده و روان باشد اما در عمل بسیار پیچیده است و ماهها واردکننده برای واردات یک محموله می بایست بین سازمان تجارت، بانک مرکزی، بانک های عامل، گمرک و دستگاههای مختلف تاییدکننده کیفیت کالا سرگردان باشد به طوری که برآورد شده ۲۶ دستگاه در امر تجارت دخیل هستند.
در هفته های اخیر، فعالان اقتصادی و بخصوص واردکنندگان بارها از قطع کامل سامانه جامع تجارت از ابتدای امسال سخن گفته‌اند و اینکه کالاها از ابتدای امسال به سختی ثبت سفارش می شوند؛ مشابه این اظهارات اوایل سال گذشته نیز از سوی تجار مطرح شده بود و آنان معتقد بودند که با این روند تجارت ایران قفل شده است.با این وجود آمارها نشان می‌دهد که هرچند میزان تخصیص ارز از ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه پارسال کمتر بوده اما اینگونه نبوده که هیچ ثبت سفارشی هم صورت نگرفته باشد.
آمار بانک مرکزی که مدیریت تامین ارز واردات را بر عهده دارد، گویای آن است که از ابتدای امسال تا ۲۱ اردیبهشت ماه در مجموع ۶ میلیارد دلار برای واردات کالاها اعم از کالاهای اساسی و دارو، صنایع و نیازهای خدماتی تامین ارز صورت گرفته است که ۴ میلیارد و ۵۱ میلیون دلار آن به گروه تجاری و بازرگانی اختصاص یافته است یعنی حدود ۶۷ درصد.صنایع «حمل و نقل خودرو»، «صنایع تجهیزات برق و الکترونیک »
