به اسم نخلدار به سود دلال، افزایش قیمت خرما در بازار در واقع سود کشاورز نیست بلکه سود دلال است. تنها واسطه است که در این میان بهره می‌برد نه کشاورز.
به گزارش پایگاه خبری اتحادیه عطار: مهرنوش خانمحمدزاده: حتی کشاورزی که توان بسته‌بندی را هم دارد هم باز بهره‌ای نمی‌برد. چرا که دلالان این کار به کشاورز اجازه عرضه این محصول را به بازار نمی‌دهند.
خرما ازجمله محصولات استراتژیک کشاورزی است که نقش مهمی در سبد صادرات غیرنفتی دارد. این محصول که یکی از اقلام اصلی سفره مردم جنوب کشور است و قسمت عمده‌ای از سهم اشتغال و اقتصاد این منطقه را تأمین می‌کند.
اکنون با مشکلات زیادی ازجمله کم‌آبی و تشنگی به‌علت خشکسالیهای متوالی یک‌دهه گذشته، ضعف بنیه اقتصادی باغداران، فرسوده و اقتصادی نبودن نخل‌ها، مشکلات بازاریابی، فرآوری و بسته‌بندی و نبود مکانیزاسیون روبه‌رو است که باعث ایجاد دغدغه برای فعالان این بخش شده‌است.
در همین رابطه گفت‌وگویی با اکبر مسلمی، یکی از نخلداران و تولیدکنندگان این محصول داشتیم که در ادامه می آید:
میزان تولید داخلی خرما امسال چگونه بوده است؟
۵/۱ میلیون تن تولید داخلی خرما در سال است. اما با توجه خشکسالیهای اخیرتولید امسال آنچنان مورد توجه نبوده است ولی در مقایسه با سال‌های گذشته کیفیت و تولید امسال نسبتا بد نبوده است.
در واقع عرضه به بازارهای خارجی و حتی معرفی ۴۰۰ نوع خرمای ایران به بازار داخلی متاسفانه انجام نشده است. یعنی امکان آن برای ما بسیار ضعیف بوده است.
آیا دولت حمایت‌هایی در این خصوص و هدایت آنها به سوی نخلداری نوین و شیوه‌های جدید آبیاری داشته‌است؟
اخیرا با توجه به حمایت دولت در این خصوص کشاورزان به این سمت سوق داده می‌شوند که انشاءالله در سال‌های آینده بتوان روی آن مانور داد.
درخت خرما طی یک یا دوسال بارور نمی شود بلکه ۵ الی ۱۰ سال با توجه به شرایط نگهداری ومکان نگهداری ونوع آن، درخت خرما به بار می‌نشیند.
امسال و سال آینده خیلی تاثیری را به چشم نمی‌توان دید ولی اطمینان دارم که در آینده این اتفاق خواهد افتاد چرا که کشاورزان بیشتر به سمت آبیاری نوین سوق داده می‌شوند.
البته این کار نیاز دارد به اینکه کار کارشناسی بیشترو بادقت بالاتری نسبت به محصول خرما انجام شود نه اینکه محصولات خرمای سابق ازبین برود و کشت یا نوع خرمای جدیدی جایگزین شود. به طور مثل خرمای مجول جای ۴۰۰ رقم خرمای ایران را بگیرد چون خرمای ایران از نظرتنوع و حجم تولید در جهان حرف اول را می‌زند.
نخلداران با چه مشکلاتی برای تولید این محصول مواجه هستند؟
به این شکل که پیش می‌رویم برای من به عنوان کشاورز، رضایت‌بخش نیست اما می‌توان روی آن کار کرد و می توان با مدیریت بهتر و کارشناسی دقیق‌تر و تشویق کشاورز امکانات اولیه یا نهال اولیه خرما را در اختیار کشاورز قرار داد یا با ارایه وام‌های کم بهره به کشاورز به او کمک کرد تا بتواند تولید محصول خود را رشد دهد.
دولت یا انجمن‌ها تسهیلاتی در این خصوص ارایه نمی‌دهند؟
متاسفانه حمایت دولت بسیار محدود است و اگر حمایت یا سرمایه خاصی را هم در این خصوص لحاظ کند متاسفانه زیردستی‌ها اجازه ورود به کشاورز را نمی‌دهند.
عمدتا نوع تسهیلات در بانک‌ها می‌ماند به دلیل ضمانت‌های بالا یا ضمانت‌های غیرمتعارفی که از کشاورز گرفته می‌شود.
راهکار شما برای حل این مشکلات چیست؟
باید مدیریت درستی در این خصوص انجام شود و یک صدای واحد در این خصوص چه نسبت به دفاع از حق کشاورز و چه نسبت به حق و حقوق کشاورز از دولت و دولتمردان و سازمان‌ها الی آخر شکل بگیرد.
صادرات خرما و ارزآوری این محصول امسال چگونه بوده آیا با رشد مواجه بوده است؟
نسبت به سال‌های مشابه در واقع رشد صادرات خرما را نداشته‌ایم و به صورت معمول بوده است. چون محصول خرما از تولید گرفته تا درعرضه آن دربازار یک محصول کاملا متفاوت با محصولات دیگر کشاورزی است.
کشورهای حاشیه خلیج فارس، ترکیه، هند وحتی برخی کشورهای اروپایی مشتری محصول خرمای ایران هستند.
منتهای مراتب تجار آنها ازترکیه خرید خود را انجام می دهند و عملا به صورت مستقیم صادرات ما به نقاط دوردست دنیا محدود است.
سرانه مصرف داخلی خرما با کاهش مواجه بوده است علت آن گرانی این محصول در داخل کشور نیست؟
تقریبا افزایش قیمتی در خرما نداشته‌ایم.
اکنون اگر یک کیلو سبزی را بکارید بدون آب با آب باران ظرف یکی دوماه بالا می آید و مصرف‌کننده کیلویی ۵۰ هزار تومان آن را می‌خرد، اما یک کیلوخرما در سال با هزاران نوع مشکلات برای تولید محصول از تولید تا بسته‌بندی و عرضه کیلویی ۳۰ تا۵۰ هزار تومان از سوی نخلدار فروخته می‌شود.
پس چرا با قیمت‌های بسیار بالاتر به دست مصرف کننده می‌رسد؟
افزایش قیمت خرما در بازار در واقع سود کشاورز نیست بلکه سود دلال است. تنها واسطه است که در این میان بهره می‌برد نه کشاورز. حتی کشاورزی که توان بسته‌بندی را هم دارد هم باز بهره‌ای نمی‌برد.
چرا که دلالان این کار به کشاورز اجازه عرضه این محصول را به بازار نمی‌دهند. کشاورزان در واقع برای واسطه‌ها کار می‌کنند و سود اصلی را در تولید این محصول واسطه‌های آن برای عرضه در بازار می‌برند.
آیا راهکاری از سوی مسئولان برای حذف واسطه‌ها و تعدیل قیمت خرما در بازار داخلی وجود دارد؟
برای حذف واسطه‌های محصول خرما برنامه‌هایی داریم که نیاز به حمایت همه جانبه‌دارد چون یک دست صدا ندارد. این کار نیاز به حمایت قانون و مسئولان در این راستا و یکسری حمایت خاص و ظریف دارد که کشاورز را به طورمستقیم با یک کد خاص به خریدار وصل کند. باید مدیریت سالمی در این خصوص داشته باشیم و روی این موضوع بیشتر کارکنیم.
نقش انجمن‌ملی خرمای ایران در این خصوص چیست؟
انجمن خرما هم تاکنون فعالیت خاصی در این زمینه نداشته است و من انتقادات زیادی به عملکرد آنها دارم که شاید در برنامه ای رو در رو، این انتقادات را به عنوان یک کشاورزبه آنها مطرح کنم.
هر سال حدود یک ونیم میلیون تن تولید داخلی خرما در کشور داریم که از این مقدار، مقدار بسیار محدودی صادر می‌شود.
به طوری‌که سال گذشته تعاونی روستایی مجبور بود، مقدارزیادی خرما که دیگر بازار ندارد و ازبین رفته را با یک سری ضررها خریداری کند که هم دولت و هم کشاورز در این خصوص متضرر می‌شوند.
کشاورز یک سال محصول را پرورش، نگهداری و با قیمت مخصوص خودش بسته‌بندی می‌کند اما روزی که می‌خواهد به بازار برسد، واسطه‌ها اجازه نمی‌دهند که به قیمت واقعی به دست مصرف‌کننده برسد که عملا آسیب‌های جدی به جامعه کشاورزان خرما وارد می‌شود.
انجمن ملی خرمای ایران برایتون بازار و نشان سازی و ارزش گذاری واقعی ۴۰۰ نوع خرمای ایران هیچ برنامه ای ندارد در حالی که بر اساس جایگاه وجودی خود می تواند بسیار در پایدارتری و توسعه موثر صادرات خرمای ایران نقش آفرین باشد. متاسفانه تصمیم سازان و مسئولان شناخت کاملی از خرمای ایران ندارند.
برای افزایش ارزآوری محصول خرما راهکاری وجود دارد؟
خرماداران با مشکلات فراوانی مواجه هستند چرا که محصول خرما زمان زیادی برای تولید وتوزیع می‌برد اما راهکارهایی وجود دارد که می‌توان ارایه داد و بحث ارزآوری برای محصول خرما را بدست آورد، به شرطی که بحث کارشناسانه دقیقی در این خصوص شکل بگیرد و اجرا شود.
تولیدکننده داریم اما عرضه کننده مستقیم به بازار داخلی و خارجی را نداریم.
اگر از ۴۰۰ رقم خرمای ایران ۴۰ نوع آن را مسئولین ما بشناسند بسیاری از مشکلات ما در این حوزه حل می شود.
مسئولین هم شناخت کافی ندارند چه برسد به مردم و تجار این محصول.
