آنچه که باید درباره دیالیز بدانید، دیالیز درمانی است که برخی از کارهای انجام شده توسط کلیه های سالم را انجام می دهد. زمانی لازم است که کلیه های شما دیگر نتوانند نیازهای بدن شما را تامین کنند.
به گزارش اتحادیه عطار به نقل از سلامت نیوز زمانی که دچار نارسایی کلیه در مرحله نهایی می شوید نیاز به دیالیز دارید. معمولاً زمانی که حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد از عملکرد کلیه خود را از دست می دهید و GFR کمتر از ۱۵ دارید.
دیالیز چه می کند؟
هنگامی که کلیه ها از کار می افتند، دیالیز بدن شما را با اقدامات زیر در تعادل نگه می دارد:
- حذف مواد زائد، نمک و آب اضافی برای جلوگیری از تجمع آنها در بدن
- حفظ سطح ایمن برخی از مواد شیمیایی در خون شما، مانند پتاسیم، سدیم و بی کربنات
- کمک به کنترل فشار خون
آیا نارسایی کلیه دائمی است؟
معمولا بله، اما نه همیشه. برخی از انواع نارسایی حاد کلیه، پس از درمان بهبود می یابند. در برخی موارد نارسایی حاد کلیه، دیالیز ممکن است فقط برای مدت کوتاهی مورد نیاز باشد تا زمانی که کلیه ها بهتر شوند. در نارسایی مزمن یا نهایی کلیه، کلیه های شما بهتر نمی شوند و تا پایان عمر به دیالیز نیاز خواهید داشت. اگر پزشکتان بگوید کاندید هستید، ممکن است انتخاب کنید که در لیست انتظار برای یک کلیه جدید قرار بگیرید.
دیالیز کجا انجام می شود؟
دیالیز را می توان در بیمارستان، در واحد دیالیز یا در خانه انجام داد. شما و پزشکتان بر اساس وضعیت پزشکی و خواسته هایتان تصمیم می گیرید که کدام مکان بهترین است.
آیا انواع مختلفی از دیالیز وجود دارد؟
بله، دو نوع دیالیز وجود دارد – همودیالیز و دیالیز صفاقی.
همودیالیز چیست؟
در همودیالیز، کلیه مصنوعی (همودیالیزور) برای حذف مواد زائد و مواد شیمیایی و مایعات اضافی از خون شما استفاده می شود. برای ورود خون شما به کلیه مصنوعی، پزشک باید یک ورودی به رگ های خونی شما ایجاد کند. این کار با جراحی جزئی در بازو یا پای شما انجام می شود. گاهی اوقات، با اتصال یک شریان به ورید زیر پوست، یک رگ خونی بزرگتر به نام فیستول ایجاد می شود.
با این حال، اگر رگ‌های خونی شما برای فیستول کافی نباشد، پزشک ممکن است از یک لوله پلاستیکی نرم برای اتصال شریان و ورید زیر پوست شما استفاده کند. گاهی اوقات، با استفاده از یک لوله پلاستیکی باریک به نام کاتتر، که در ورید بزرگ گردن شما قرار می گیرد، دسترسی ایجاد می شود. این نوع دسترسی ممکن است موقتی باشد، اما گاهی اوقات برای درمان طولانی مدت استفاده می شود.
درمان های همودیالیز چقدر طول می کشد؟
زمان مورد نیاز برای دیالیز به موارد زیر بستگی دارد:
- کلیه های شما چقدر خوب کار می کنند
- چه مقدار وزن مایع بین جلسات درمان اضافه می کنید
- چقدر مواد زائد در بدن خود دارید
- چند سال دارید
- نوع کلیه مصنوعی (دستگاه انجام دیالیز) مورد استفاده
معمولاً هر درمان همودیالیز حدود چهار ساعت طول می کشد و سه بار در هفته انجام می شود.
یک نوع همودیالیز به نام دیالیز با شار بالا ممکن است زمان کمتری ببرد. می توانید با پزشک خود صحبت کنید تا ببینید آیا این درمان برای شما مناسب است یا خیر.
دیالیز صفاقی چیست و چگونه عمل می کند؟
در این نوع دیالیز، خون شما در داخل بدن شما تمیز می شود. پزشک جراحی را انجام می دهد تا یک لوله پلاستیکی به نام کاتتر را در شکم شما قرار دهد تا به آن دسترسی پیدا کند. در طول درمان، ناحیه شکمی شما (به نام حفره صفاقی) به آرامی از طریق کاتتر با دیالیز پر می شود. خون در شریان ها و سیاهرگ هایی که حفره صفاقی شما را می پوشانند، باقی می ماند. مایعات و مواد زائد اضافی از خون شما خارج می شوند و به دیالیز می روند. دو نوع عمده دیالیز صفاقی وجود دارد.
انواع مختلف دیالیز صفاقی چیست و چگونه عمل می کند؟
انواع مختلفی از دیالیز صفاقی وجود دارد اما دو نوع اصلی عبارتند از: دیالیز صفاقی سیار مداوم (CAPD) و دیالیز صفاقی خودکار (APD)
- دیالیز صفاقی سیار مداوم (CAPD): تنها نوع دیالیز صفاقی است که بدون دستگاه انجام می شود. این کار را خودتان انجام می دهید، معمولاً چهار یا پنج بار در روز در خانه و یا در محل کار. شما یک کیسه دیالیز (حدود دو لیتر) را از طریق کاتتر در حفره صفاقی خود قرار می دهید. ماده دیالیز حدود چهار یا پنج ساعت در آنجا باقی می ماند و سپس در کیسه تخلیه می شود و دور ریخته می شود. به این می گویند مبادله. هر بار که تعویض می کنید از کیسه دیالیز جدید استفاده می کنید. در حالی که دیالیز در حفره صفاقی شما قرار دارد، می توانید فعالیت های معمول خود را در محل کار، مدرسه یا خانه انجام دهید.
- دیالیز صفاقی خودکار (APD): معمولاً در خانه با استفاده از دستگاه خاصی به نام سیکلر انجام می شود. این شبیه به CAPD است با این تفاوت که تعدادی چرخه (مبادله) رخ می دهد. هر چرخه معمولاً یک تا یک و نیم ساعت طول می کشد و تبادلات در طول شب هنگام خواب انجام می شود.
آیا دیالیز به درمان بیماری کلیوی کمک می کند؟
نه. دیالیز بخشی از کار کلیه های سالم را انجام می دهد، اما بیماری کلیوی شما را درمان نمی کند. شما باید تمام عمر خود را تحت درمان دیالیز قرار دهید مگر اینکه بتوانید پیوند کلیه انجام دهید.
آیا دیالیز ناراحت کننده است؟
ممکن است زمانی که سوزن ها در فیستول یا پیوند شما قرار داده می شود کمی ناراحتی داشته باشید، اما اکثر بیماران هیچ مشکل دیگری ندارند. خود درمان دیالیز بدون درد است. با این حال، برخی از بیماران ممکن است دچار افت فشار خون شوند. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است احساس بیماری در معده، استفراغ، سردرد یا گرفتگی عضلات داشته باشید. با درمان های مکرر، این مشکلات معمولا از بین می روند.
چه مدت می توانید با دیالیز زندگی کنید؟
اگر کلیه‌های شما از کار افتاده باشد، باید تمام عمر خود را تحت درمان دیالیز قرار دهید، مگر اینکه بتوانید پیوند کلیه انجام دهید. امید به زندگی در دیالیز بسته به سایر شرایط پزشکی شما و میزان پیروی از برنامه درمانی خود می تواند متفاوت باشد. میانگین امید به زندگی تحت دیالیز ۵ تا ۱۰ سال است، با این حال، بسیاری از بیماران به مدت ۲۰ یا حتی ۳۰ سال با دیالیز زندگی خوبی داشته اند. با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد نحوه مراقبت از خود و سالم ماندن در هنگام دیالیز صحبت کنید.
آیا دیالیز گران است؟
بله. دیالیز هزینه زیادی دارد. با این حال، دولت درصدی از هزینه های دیالیز را برای اکثر بیماران پرداخت می کند.
آیا بیماران دیالیزی احساس طبیعی دارند؟
بسیاری از بیماران به جز زمان مورد نیاز برای درمان، زندگی عادی دارند. دیالیز معمولا باعث می شود احساس بهتری داشته باشید زیرا به بسیاری از مشکلات ناشی از نارسایی کلیه کمک می کند. شما و خانواده تان به زمان نیاز دارید تا به دیالیز عادت کنید.
آیا بیماران دیالیزی باید رژیم غذایی خود را کنترل کنند؟
بله. ممکن است رژیم غذایی خاصی داشته باشید. ممکن است نتوانید هر چیزی را که دوست دارید بخورید و ممکن است لازم باشد میزان نوشیدنی خود را محدود کنید. رژیم غذایی شما ممکن است بسته به نوع دیالیز متفاوت باشد.
آیا بیماران دیالیزی می توانند سفر کنند؟
بله. مراکز دیالیز در اکثر مراکز درمانی استاندارد وجود دارند. قبل از رفتن باید در مرکز دیگری برای درمان دیالیز وقت بگیرید. کارکنان مرکز شما ممکن است به شما در تعیین وقت کمک کنند.
آیا بیماران دیالیزی می توانند به کار خود ادامه دهند؟
بسیاری از بیماران دیالیزی پس از اینکه به دیالیز عادت کردند می توانند به سر کار خود بازگردند. اگر کار شما کار بدنی زیادی دارد (بلند کردن اجسام سنگین، حفاری و غیره)، ممکن است نیاز داشته باشید شغل دیگری پیدا کنید.
