پنج سال پیش زمانی که سایپا از پروژه P90 یا همان تندر ۹۰ ایرانی پرده برداشت موجی از امید در میان علاقه‌مندان قدیمی محصولات رنو و تندر ۹۰ شکل گرفت. وعده خودرویی به‌روز، ایمن، داخلی‌سازی‌شده و اقتصادی قرار بود پاسخی به نیازهای بازار خسته از محصولات تکراری باشد. اما امروز در میانه سال ۱۴۰۴ آنچه از این پروژه باقی مانده نام‌های متعدد، تغییر ظاهری اندک و انبوهی از وعده‌های عملی‌نشده است. پارس نوآ نامی است که حال بر این خودرو نهاده شده و بیش از آنکه نماد پیشرفت باشد به مثابه آینه‌ای از ناکارآمدی‌های صنعت خودروسازی ایران است.
به گزارش بازار اصناف به نقل از تجارت نیوز، سایپا در آبان ۱۳۹۹ با انتشار تصاویری از پروژه P90 نوید خودرویی را داد که قرار بود تا پایان ۱۴۰۱ به بازار برسد، اما این وعده مانند بسیاری از تعهدات خودروسازان داخلی در هزارتوی ناکارآمدی گم شد.
گرچه وزارت صمت و سایپا بارها از زمان افتتاح خط تولید و رونمایی قریب‌الوقوع سخن گفتند، اما تا فروردین ۱۴۰۲ خبری از محصول نهایی نبود.
سرانجام مراسمی نمایشی برگزار و در حاشیه افتتاح خط تولید موتور این خودرو در مگاموتور، از پروژه P90 رونمایی شد.
تیرماه ۱۴۰۲، سایپا برنامه تولید پروژه P90 را اعلام کرد. قرار بود تولید این خودرو با تیراژ ۵۰۰۰ دستگاه در سال ۱۴۰۲ آغاز شود و این میزان ابتدا در سال ۱۴۰۳ به ظرفیت ۴۰ هزار دستگاه ارتقا یافته تا در سال جاری به ظرفیت نهایی تولید ۶۰ هزار دستگاه در سال برسد، اما آمار منتشرشده در کدال سکوتی معنادار را نشان داده و هیچ نشانی از تولید این خودرو وجود ندارد و آنچه به‌عنوان موتور پروژه P90 از آن رونمایی شد، ابتدا در شاهین‌پلاس به کار رفت و در نهایت از پروژه P90 خبری نشد.
این تأخیرها پرسشی اساسی را مطرح کرده است. اینکه آیا سایپا توان اجرای وعده‌هایش را دارد یا این پروژه نیز به فهرست بلندبالای طرح‌های ناتمام خودروسازی ایران افزوده می‌شود؟
نام‌گذاری‌های پراکنده؛ کادیلا، پارس آریا یا پارس نوآ؟
در حالی که مصرف‌کنندگان منتظر خودرویی قابل استفاده و پرتیراژ بودند، سایپا مشغول بازی با نام‌ها بود. پروژهP90 ابتدا به «کادیلا» تغییر نام داد و بعدها اعلام شد که این نام برای صادرات پروژهP90 به روسیه است.
سپس در آبان ۱۴۰۳ تصاویری با لوگوتایپ «پارس آریا» منتشر شد و حالا این خودرو با نام «پارس نوآ» معرفی شده است. این چرخش‌های بی‌منطق در نام‌گذاری نه‌تنها سردرگمی مشتریان را به دنبال داشت، بلکه نشان‌دهنده فقدان استراتژی منسجم در برندسازی و بازاریابی است.
حال سوالی که مطرح شده این است که آیا این نام‌گذاری‌های متعدد، تلاشی برای پنهان کردن تأخیرها و جلب توجه افکار عمومی است؟ سایپا به جای بازی با کلمات بهتر است تمرکز خود را بر تولید محصولی رقابتی معطوف کند که پاسخگوی نیازهای بازار باشد.
پارس نوآ نسخه ایرانیزه‌شده تندر ۹۰ قرار بود با ظاهری مدرن و امکاناتی به‌روز جای خالی محصول اصلی را پر کند. اما آیا این خودرو توانسته انتظارات را برآورده سازد؟
نمای بیرونی پارس نوآ؛ تلاشی برای پنهان کردن کهنگی
طراحان پارس نوآ با تغییراتی در جلوپنجره، چراغ‌ها، سپرها و گلگیرها کوشیده‌اند ظاهری تازه به این خودرو ببخشند. در عقب نیز بازطراحی چراغ‌ها و سپر نشانه‌هایی از نوآوری را نشان می‌دهد. اما حقیقت تلخ این است که فرم کلی بدنه، همچنان همان ساختار تندر ۹۰ را فریاد می‌زند.
این تغییرات گرچه ظاهری مدرن‌تر خلق کرده‌اند، اما در برابر رقبای جهانی کماکان کهنه و ناکافی به نظر می‌رسند.
سایپا به جای تحول اساسی به روتوش سطحی بسنده کرده و این نقطه‌ضعفی است که در بازار رقابتی امروز به‌سختی بخشودنی است.
طراحی داخلی پارس نوآ
داخل کابین داشبورد جدید، نمایشگر لمسی، تهویه مطبوع خودکار و فرمان چندمنظوره تلاشی برای پاسخ به نیازهای روز هستند، اما کیفیت متریال همچنان اقتصادی و ساده باقی مانده است. در دنیایی که خودروسازان حتی در محصولات اقتصادی به طراحی ارگونومیک و متریال باکیفیت توجه نشان می‌دهند، پارس نوآ با کابینی که بوی کهنگی می‌دهد چگونه می‌تواند رقابت کند؟
این کابین، گرچه بهبودهایی نسبت به تندر ۹۰ دارد، اما همچنان فاصله‌ای عمیق با به‌روزرسانی‌های جهانی دارد.
ایمنی و امکانات پارس نوآ
در بخش ایمنی پارس نوآ با امکاناتی چون کنترل پایداری، سنسور نور و باران، سیستم کنترل فشار باد تایر و دوربین دنده عقب از تندر ۹۰ پیشی گرفته است.
اما این امکانات که در خودروهای مدرن جهانی جزو حداقل‌های استاندارد هستند، نمی‌توانند به‌عنوان برگ برنده‌ای برای پارس نوآ مطرح شوند.
این امکانات در شرایطی برجسته شده‌اند که رقبای خارجی فناوری‌های پیشرفته‌تری چون ترمز اضطراری خودکار و هشدار نقطه کور را در محصولات اقتصادی خود ارائه می‌دهند.
پیشرانه و عملکرد پارس نوآ
پیشرانه ME16 مگاموتور جایگزین موتور K4M رنو شده و با ۱۱۵ اسب بخار قدرت و ۱۴۷ نیوتن‌متر گشتاور عملکردی مشابه موتور TU5 ایران‌خودرو ارائه می‌دهد.
گیربکس پنج دنده دستی F185 که پیش‌تر در شاهین به کار رفته و سیستم تعلیق قدیمی مک‌فرسون در جلو و اکسل نیمه‌مستقل در عقب هیچ نوآوری خاصی را به همراه ندارند.
وزن ۱۱۵۵ کیلوگرمی پارس نوآ ۴۰ کیلوگرم سنگین‌تر از تندر ۹۰ است که این افزایش وزن به دلیل استفاده از فولاد مستحکم‌تر برای بهبود ایمنی افزایش یافته است.
ادامه وعده‌های بدون‌پشتوانه یا عزمی جدی برای تولید؟
بزرگ‌ترین چالش پارس نوآ، نه طراحی یا امکانات، بلکه تولید آن است. سایپا با اعلام تیراژهای بلندپروازانه انتظارات را بالا برده، اما ناتوانی در عملی کردن این وعده‌ها اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده است. گرچه داخلی‌سازی قطعات و پاس کردن استانداردهای ایمنی گام‌هایی مثبت هستند، اما بدون تولید انبوه و عرضه به بازار این تلاش‌ها بی‌ثمر می‌ماند.
بازار خودروی ایران تشنه محصولاتی است که نه‌تنها از نظر قیمت، بلکه از نظر کیفیت و نوآوری بتوانند با رقبای جهانی رقابت کنند.
پارس نوآ با وجود بهبودهایی نسبت به تندر ۹۰ همچنان در سایه ناکارآمدی‌های مدیریتی و فقدان استراتژی رقابتی گرفتار است. سایپا باید به جای وعده‌های تکراری برنامه‌ای شفاف برای تولید و عرضه این خودرو ارائه دهد.
سایپا در برابر انتخابی دشوار قرار دارد. یا با تمرکز بر تولید و ارتقای کیفیت اعتماد ازدست‌رفته مشتریان را بازگرداند یا با ادامه روند کنونی پارس نوآ را به فهرست بلندبالای پروژه‌های ناتمام این صنعت بیفزاید. زمان قاضی نهایی این ماجراست.
