به گزارش بازاراصناف به نقل از شهرمردم ، یک کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی: گودبرداری عمیق در حریم درجه یک سرای مشیر تخلف آشکار است ، به گزارش فاطمه مقدم – خبرنگار شهر مردم، ۱۳ ماه از نصب یک جرثقیل عمودی غول‌پیکر (تاورکرین) در قلب بافت تاریخی شیراز می‌گذرد؛ بافتی که علاوه‌بر آثار دوره زندیه، دارای شواهدی ارزشمند از دوره صدر اسلام، ایلخانی، سلجوقی و دوره صفویه و قاجاریه است و ۷۲۰ هکتار بافت تاریخی دارد که ۳۶۰ هکتار ارزشمند آن در سال ۱۴۰۲ در فهرست میراث ملی ثبت شده است. این جرثقیل درست چسبیده به بنای ثبت‌ملی‌شده سرای مشیر و در مجاورت خانه‌های تاریخی ثبت‌شده‌ای چون خانه صدرایی (هتل بوتیک زیبا) و فروغی قرار دارد. اما با وجود اعتراض‌های پیاپی مالکان این بناها طی یک‌سال گذشته، نه‌تنها اقدامی مؤثر برای توقف فعالیت آن انجام نشده، بلکه تاورکرین همچنان در این محدوده تاریخی مستقر و مشغول به کار است.
در حالی برای مشاهده فعالیت تاورکرین به بوتیک‌هتل خانه زیبا رفتیم که چندین قطعه بلوک بتنی بزرگ، به‌عنوان وزنه تعادلی، به بازوی این جرثقیل غول‌پیکر قلاب شده و در نزدیکی سقف این بنای تاریخی آویزان بود؛ تاورکرینی که فعالیت روزانه‌اش موجب نگرانی مالک، مسافران و گردشگران این هتل شده است.
با وجود آن‌که مالک این خانه تاریخی بارها نسبت به خطرات ناشی از حضور و فعالیت این سازه فلزی سنگین در مجاورت بنای ثبت‌ملی‌شده‌اش به مسئولان شهری ــ از استانداری گرفته تا شهرداری و میراث فرهنگی ــ شکایت کرده، اعتراض‌های او تاکنون بی‌نتیجه مانده است. این در حالی است که علیرغم برگزاری جلسات رسمی، صدور اخطارهای متعدد از سوی مسئولان شهری و حتی معاون گردشگری استاندار فارس، و اعتراض‌های مدنی دوستداران میراث فرهنگی ــ که در قالب قطعه‌ای موسیقی راک با عنوان «تاورکرین لعنتی» نیز بازتاب یافت ــ این غول آهنی همچنان در آسمان بافت تاریخی شیراز فعال است.
در پی اعتراض‌ها به فعالیت تاورکرین، انجمن صنفی مرمتگران آثار تاریخی استان فارس نیز در بیانیه‌ای نصب تاورکرین در نزدیکی بازار تاریخی شیراز، سرای مشیر و همچنین در فاصله بسیار کمی از خانه‌های ثبت‌شده اطراف آن را اقدامی غیراصولی، پرخطر و برخلاف موازین حفاظت از میراث فرهنگی خوانده است؛ اما همه این اقدامات گویی هیچ تأثیری بر فعالیت مالکان این ساختمان نمی‌گذارد.
اقدس شریفی، مالک بوتیک‌هتل زیبا که خانه تاریخی متروکه صدرایی را به این هتل تبدیل کرده، بیش از یک سال است که با تمام توان و با پیگیری‌های قانونی، مدنی و رسانه‌ای تلاش کرده از ادامه فعالیت پرخطر این ماشین عظیم‌الجثه در مجاورت بنای تاریخی صدرایی جلوگیری کند؛ بنایی که او برای مرمت و تبدیل آن به بوتیک‌هتل طی پنج سال، مجبور شده تمام مصالح را با گاری از سر کوچه جابه‌جا کند.
شریفی در گفت‌وگو با «شهر مردم» با اشاره به اینکه ساخت‌وساز پشت خانه‌ی زیبا از بیش از یک‌سال گذشته آغاز شده، گفت: مالکان در کمال تعجب توانسته‌اند مجوز صددرصد ساخت، با ساخت زیرزمینی به عمق سه‌ونیم متر و هفت متر ارتفاع روی زمین، بگیرند.
وی با اشاره به اینکه در اردیبهشت امسال مدیران شهری و میراث فرهنگی پس از بازدید از هتل بوتیک زیبا و مشاهده نصب تاورکرین، به‌طور مشترک با استقرار و فعالیت تاورکرین در بالای بناهای تاریخی ثبت‌ملی مخالفت کردند، افزود: سپس در جلسه‌ای در استانداری فارس با حضور همه مسئولان، تصمیم گرفته شد تاورکرین جمع شود و مدارک سازنده بررسی شود، اما سازنده با بی‌توجهی گفت که تاورکرین همچنان به کار خود ادامه می‌دهد.
مالک خانه‌ی زیبا افزود: این خانه، جایی که تاورکرین در آن نصب شده، جزو «خانه‌های دارای ارزش» بافت تاریخی است؛ خانه‌ای که بخشی از خانه تاریخی صدرایی بوده و قدمت آن به اوایل دوره قاجار بازمی‌گردد. بخش دوم خانه صدرایی که اکنون محل استقرار تاورکرین است، در دوره پهلوی تغییراتی داشته و از نظر مسئولان دیگر ارزشمند به شمار نمی‌آمده است! مالکان با کرایه‌کردن این بخش توانسته‌اند تاورکرین را در آنجا مستقر کنند و برای استقرار تاورکرین، مجبور به تخریب دیواری از خانه نیز شده‌اند.
شریفی با اشاره به اینکه بوتیک‌هتل زیبا ثبت‌ملی شده است، با گلایه از استقرار تاورکرین پشت این بوتیک‌هتل گفت: من با استقرار تاورکرین به همه ارگانی از میراث فرهنگی و شهرداری تا استانداری شکایت کردم، اما راه به جایی نبردم و اکنون با اینکه حکم دادستانی برای برداشتن تاورکرین از ۲۶ مهر امسال ابلاغ شده است، اما تاورکرین همچنان سر جای خود باقی است و منتظریم ببینیم آیا تا آخر هفته جمع‌آوری خواهد شد یا خیر.
حمایت از سرمایه‌گذاران در بافت تاریخی باید یکسان و اصولی باشد؛ نه به یکی اجازه استقرار جرثقیل دهند و دیگری با گاری مصالح جابه‌جا کند
در حالی‌که فعالیت این جرثقیل عظیم‌الجثه بر بالای دو هتل، که مسافران و گردشگران در آن رفت‌وآمد دارند، خطر سقوط بار از بازوی کرین را به‌دنبال دارد، فعالان انجمن صنفی مرمتگران فارس هشدار می‌دهند جز خدشه‌دار شدن منظر فرهنگی و هویت تاریخی منطقه، فعالیت این ماشین در بافت منجر به انتقال ارتعاش و آسیب به پی و سازه‌های خشتی و سنگی خواهد شد.
یک کنشگر و پژوهشگر میراث فرهنگی در گفت‌وگو با «شهر مردم» گفت: در این ساخت‌وساز در بافت تاریخی، تخلف دو نهاد شهرداری منطقه هشت و اداره‌کل میراث فرهنگی فارس در صدور مجوز صددرصدی ساخت یک بنا همراه با گودبرداری عمیق در پشت سرای مشیر آشکار است. این نوع گودبرداری عمیق در بافت تاریخی در حریم درجه‌یک تخلف محسوب می‌شود. در جانمایی این بنا نیز با هر عنوان دهان‌پرکنی چون ساخت مکان فرهنگی–تجاری و گردشگری، به سبب وجود آثار باارزش در اطراف، تخلف صورت گرفته است.
سیاوش آریا با اشاره به اینکه تمام وسعت ۳۶۰ هکتار از بافت تاریخی شیراز در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است، گفت: از این‌رو هرگونه ساخت‌وساز صددرصدی در آن باید صرفاً با رعایت ملاحظات لازم و پس از انجام مطالعات فنی و ارزیابی‌های دقیق، به‌منظور جلوگیری از آسیب به بناهای ارزشمند اطراف انجام شود.
وی افزود: با توجه به ثبت ملی بافت تاریخی، صدور مجوز گودبرداری عمیق برای ساخت بناهای چندطبقه در این محدوده نباید انجام شود.
آریا در ادامه اظهار کرد: این مجوز گرچه اساساً در عرصه ثبت‌ملی‌شده بافت داده شده، اما اسم آن را حریم می‌گذارند و حتی اگر بپذیریم این گودبرداری و ساخت‌وساز در حریم آثار ملی همچون سرای مشیر و خانه فروغی و صدرایی سابق در حال انجام است، این منطقه حریم درجه‌یک مجموعه زندیه شیراز محسوب می‌شود و گودبرداری عمیق در بافت تاریخی، بر پایه ضابطه و قانون میراث فرهنگی که در کتاب قانون آشکارا آمده، ممنوع است؛ چه رسد به اینکه این گودبرداری و کف‌کنی در حریم سرای مشیر و گرمابه آقاباباخان (که از گرمابه‌های شاخص شهر شیراز است) و چندین خانه ثبت‌ملی اطراف آن انجام گرفته باشد. پس از آن نیز مجوز استقرار و فعالیت ماشین‌آلات سنگینی چون تاورکرین صادر شده است.
این فعال میراث فرهنگی در ادامه افزود: از طرفی وقتی اداره‌کل میراث فرهنگی که مدام درخصوص حمایت از سرمایه‌گذاری در بافت‌های تاریخی حرف می‌زند، به‌منظور احیای یک خانه تاریخی به یک سرمایه‌گذار مجوز تأسیس هتل یا بوم‌گردی داده است، نمی‌تواند درست بالای سر این هتل که مسافر در آن است، اجازه کار تاورکرین و حمل تیرآهن‌های بزرگ دهد. اگر منظور حمایت از سرمایه‌گذاری است که به بافت تاریخی شیراز آمده، باید حمایت یکسان و بر اساس اصول باشد، نه اینکه یکی مجوز آوردن یک ماشین غول‌آسا در بافت را داشته باشد و دیگری باید با گاری مصالح جابه‌جا کند.
آریا افزود: مالکان این هتل‌ها به تمامی ارگان‌ها و نهادهای مسئول نامه زده‌اند و آن‌ها هم بر تخلف بودن این نوع ساخت‌وساز اذعان کرده‌اند، اما همه سکوت کرده‌اند و اجازه می‌دهند که این ماشین غول‌پیکر با کار خود بر تن خانه‌های تاریخی این بافت لرزه بیندازد.
این پژوهشگر میراث فرهنگی با اشاره به اینکه صدور مجوز ساخت این بنا در پشت سرای مشیر با هدف رونق‌بخشی به بافت تاریخی انجام شده، تأکید کرد: این مجوز در واقع بهانه‌ای برای ساخت مکانی صرفاً تجاری است. سرای مشیر همچنان بازاری فعال و پرتردد است و نباید مدیریت شهری از آغاز چنین مجوزی صادر می‌کرد.
عکاس : ساحل اسفندیاری
