کارشناس حوزه مسکن در خصوص عملیاتی شدن شعار سال در حوزه ساخت مسکن تغییر راهبرد وزارت مسکن به مردمی‌سازی و عرضه زمین به مردم را راهکار تحقق شعار سال و وعده دولت سیزدهم دانست.
به گزارش بازار اصناف به نقل از خبرنگار مهر، ابتدای امسال و بعد از آنکه مقام معظم رهبری شعار سال را جهش تولید با مشارکت مردم تعیین کردند، مهرداد بذرپاش، وزیر راه‌وشهرسازی از تعیین راهبرد این وزارت خانه هم راستا با شعار سال که همان مردمی‌سازی است، خبر داد.
در همین راستا محمد صالح شکوهی بیدهندی، پژوهشگر حوزه مسکن و عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در گفت‌وگو با مهر، شرط تحقق شعار سال و وعده دولت را عرضه زمین به متقاضیان و مردمی‌سازی نهضت ملی مسکن دانست. تحقق وعده ساخت چهار میلیون مسکن در گرو مردمی‌سازی است.
بیدهندی با توجه به شعار سال و جدیت وزیر راه‌وشهرسازی در اتخاذ راهبرد مردمی‌سازی گفت: «حوزه مسکن یکی از جاهایی است که مردمی‌سازی خیلی زود در آن نمود خواهد داشت. طبق قانون جهش تولید، دولت متعهد شده است تا در پایان هر سال یک میلیون مسکن بسازد تا در آخر ۴ سال ۴ میلیون مسکن ساخته شود.
اگر دولت این تصور را داشت که خودش باید از ابتدا این ۴ میلیون مسکن را بسازد به طور حتم از همان ابتدا شکست می‌خورد. منتهی اگر دولت به سمت عرضه زمین برای واجدین شرایط حرکت کند و این افراد خود فرایند ساخت را پیش ببرند، موفقیت ساخت مسکن بسیار سریع‌تر و ساده‌تر خواهد بود.
او در ادامه افزود: «زمانی که مردم خانه‌های خود را بسازند؛ با کیفیت مدنظر خود این کار را انجام می‌دهند و دیگر فرایندهای واسطه‌گری و انبوه‌سازی و پیمان‌کاری که ممکن است باعث تنزل کیفیت شود؛ از بین می‌رود. همچنین، اگر مردمی‌سازی در مسکن انجام شود، کسری ساخت برای مردم امری قابل پذیرش است و زمان ساخت بسیار کوتاه می‌شود.
به عنوان مثال امروز در استان‌هایی که به سمت واگذاری زمین به افراد واجد شرایط حرکت کرده‌اند؛ کارها بسیار سریع پیش رفته است.
مردمی‌سازی بهترین راه برای بالابردن سرمایه اجتماعی
شکوهی در ادامه سخنان خود با اشاره تطبیقی به نوع ساخت و ساز در برخی استان‌های کشور در خصوص مزیت مردمی‌سازی بیان کرد: از این بین می‌توان به استان‌های خراسان شمالی و رضوی اشاره کرد که زمین و مجوز ساخت خانه‌های دو طبقه به افراد واجد شرایط داده شده است.
در این استان‌ها کارهای ساخت بسیار سریع‌تر از استان‌هایی نظیر زنجان که کار ساخت به انبوه‌ساز سپرده شده یا استان سیستان و بلوچستان که به تعاونی‌ها سپرده شده است؛ پیش رفت چرا که کار در این استان‌ها با مشکلات پیچیده‌تری روبرو شد.
به بیان ساده، در استان‌هایی که به سمت انبوه‌سازی رفته‌اند؛ به دلیل کندی سرعت پروژه‌ها، بستر نارضایتی متقاضیان به شدت وجود دارد و اگر این روش تغییر نکند تا پایان سال ممکن است این اعتراضات بیشتر نیز شود.
دولت برای اینکه سرعت کار ساخت مسکن را افزایش دهد و برای خود سرمایه اجتماعی خوبی بسازد؛ باید به سرعت با واگذاری زمین مردم را به سمت مردمی‌سازی سوق دهد. یعنی به جای آنکه از افراد در زمان‌های مشخص ۴۰ میلیون تومان دریافت کند و افراد را به سمت ساخت خانه‌ها سوق دهد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه درخصوص دیگر مزیت‌های مردمی سازی عنوان کرد: از دیگر مزیت‌های ساخت مردمی، معماری تدریجی است.
به این معنا که افراد با توجه به میزان پولی که دارند بخشی از خانه خود را بسازند و در زمانی که پول دیگری تهیه کردند؛ بخش دیگر مسکن خود را بسازند. به عنوان مثال خانوار می‌تواند بسته به بودجه خود پنجاه متر یک ساختمان را بسازد و در آن ساکن شود.
پس از مدتی نیز بخش دیگری را، مثلاً یک اتاق، به خانه اضافه کند، اما این امر در ساخت و ساز انبوه میسر نیست و باید همه آپارتمان‌ها یک مدل و یک نوع ساخته شود. اما ساخت واحدهای یک طبقه و در نهایت دو طبقه توسط مردم به صورت ساخت تدریجی ممکن است.
شکوهی در پایان افزود: «مهمترین مزیت مردمی‌سازی رضایت مردم است. به بیان دیگر به غیر از همه مزیت‌های اقتصادی، رضایت و امنیت خاطر مردم در این امر بسیار اهمیت دارد. به بیان ساده مردم در این شیوه می‌گویند به میزانی که پول داشته‌ام مسکن مورد نظر خود را خودم ساخته‌ام.
اما در نوع ساخت دولتی و انبوه‌سازی که از مردم وجه برای ساخت دریافت شود؛ اولاً اگر اشکالی مانند خرابی یک شیر آب نیز وجود داشته باشد؛ مردم از آن رضایت ندارند؛ ثانیاً گاهی بعد از پرداخت تقریباً تمام مبلغی که تعهد داده بودند هیچ استفاده‌ای از ملک خود نمی‌توانند بکنند. مثلاً فقط برای اینکه یکی دیگر از متقاضیان سهم خود برای تکمیل آسانسور را پرداخت نکرده، تمام پروژه نیمه‌کاره مانده و به مردم تحویل نمی‌شود.
پس با مردمی‌سازی دولت از یک بار مسئولیت گران خارج می‌شود و براساس گام دوم انقلاب مردم به صحنه می‌آیند. در طول تاریخ نیز هر کجا امری به مردم سپرده شد؛ به طبع نتایج بهتری نیز حاصل شده است. آخرین مزیت آن نیز سرعت بیشتر ساخت است. اگر به سمت مردمی سازی حرکت شود؛ فرآیند ساخت و ساز خیلی سریع‌تر پیش می‌رود و دولت می‌تواند تمرکز خود را بر روی اختصاص زمین‌ها بگذارد.
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در پایان گفت: «این یکی از سیاست‌ها است و باید در کنار آن دیگر سیاست‌ها را مد نظر قرار داد و یک بسته برای شکست قیمت‌ها ارائه داد. در کنار عرضه زمین باید سیاست‌های مالیاتی برای جلوگیری از سوداگری و دلالی زمین نیز در نظر گرفته شود.
به بیان دیگر، افرادی که معاملات زیاد زمین را می‌کنند و یا چندین قطعه زمین و ملک دارند یا کسانی که خانه را خالی و زمین را بایر نگه می‌دارند؛ باید مالیات بدهند تا این چرخه وارد سوداگری نشود.»
