به گزارش دنیای معدن و به نقل از پایگاه خبری بازار اصناف آنلاین، بازار کامودیتیها در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات قابل‌‌‌توجهی بوده، به‌‌‌طوری‌‌‌که کاهش قیمت‌ها در سال ۲۰۲۴ و پیش‌بینی افت بیشتر در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶، چالش‌‌‌ها و فرصت‌‌‌های متعددی را برای صادرکنندگان و فعالان این بازارها به وجود آورده است.
در حالی که برخی کالاها همچنان در سطوح قیمتی بالاتر از دوران پیش از همه‌گیری کرونا باقی‌‌‌مانده‌‌‌اند، عوامل مختلفی مانند محدودیت عرضه، تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک، تغییرات آبوهوایی و نوسانات تقاضا، تاثیر قابل‌‌‌توجهی بر روند آتی قیمت‌ها دارند.
از طرفی با توجه به این شرایط بخش صنعت نیز به‌‌‌عنوان یکی از ستون‌‌‌های اصلی رشد اقتصادی، با چالش‌‌‌های متعددی مانند افزایش هزینه‌‌‌های تولید، کاهش سرمایه‌گذاری، دسترسی محدود به مواد اولیه و کاهش تقاضای داخلی و خارجی مواجه شده است.
این مشکلات، زنجیره‌‌‌ای از پیامدهای منفی را به‌‌‌دنبال دارد که موجب افت تولید، کاهش سودآوری، کاهش اشتغال و در نهایت تعمیق رکود اقتصادی می‌شود.
با توجه به اینکه قیمت کامودیتیها در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ کاهش ۳درصدی را تجربه کرده است، پیش‌بینی‌‌‌ها برای سال ۲۰۲۵ حاکی از آن است که قیمت کامودیتیها در این سال حدود ۶درصد و در سال ۲۰۲۶ تقریبا ۲درصد دیگر کاهش می‌یابد.
این کاهش قیمت‌ها، بهای کامودیتیها را به پایین‌‌‌ترین سطح از سال ۲۰۲۰ می‌‌‌رساند.
با این حال، بیشتر قیمت کالاها همچنان بسیار بالاتر از سطح قبل از همه‌گیری کرونا باقی مانده‌‌‌اند که درنتیجه آن به بسیاری از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان کامودیتیها کمک می‌کند تا همچنان به فعالیت خود ادامه دهند.
قیمت فلزات پایه به استثنای سنگ‌آهن
قیمت فلزات پایه (به‌استثنای سنگ‌آهن) در سال ۲۰۲۴ حدود ۶درصد افزایش یافت که این افزایش بیشتر ناشی از آلومینیوم و مس بود که بیانگر شرایط عرضه محدود بود.
در همین حال، قیمت طلا به رکوردهای تاریخی رسید که ناشی از تقاضای قوی خصوصی و رسمی بود.
در مقابل قیمت سنگ‌آهن نیز به دلیل عرضه فراوان و کاهش تقاضای فولاد، حدود ۱۰درصد کاهش یافت که از نمونه‌‌‌های بارز علت این کاهش می‌‌‌توان به کاهش تقاضای فولاد در املاک و مستغلات چین اشاره کرد.
اقتصاددانان بانک‌مرکزی پیش‌بینی می‌کنند که قیمت فلزات پایه در سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ متناسب با رشد ملایم موجود، ثابت بماند. از طرفی پیش‌بینی می‌شود که قیمت فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره نیز به دلیل افزایش تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک، همچنان در سطح بالایی بماند.
ریسک‌‌‌های موجود حول قیمت فلزات اساسی نیز بیشتر شامل تحرکات سیاستی به‌خصوص سیاست‌‌‌های اتخاذشده توسط کشور چین و همچنین اختلالات معدنی خواهد بود.
قیمت مواد غذایی در سال ۲۰۲۴ به علت افزایش عرضه، تقریبا ۸درصد کاهش یافت. بیشترین کاهش شامل کاهش قیمت غلات با افت ۱۵درصدی است که ناشی از استحکام برداشت‌‌‌ها بود.
در سال ۲۰۲۵ با توجه به شرایط مطلوب پنج‌کشور صادرکننده کلیدی موادغذایی پیش‌بینی می‌شود که قیمت‌های موادغذایی ۵درصد دیگر نیز کاهش یابد و سپس در سال ۲۰۲۶ تثبیت شود.
ریسک‌‌‌هایی که می‌‌‌تواند موجب افزایش قیمت شود شامل رویدادهای آبوهوایی شدید است که می‌‌‌تواند تولید را مختل کند. از طرفی موادغذایی انرژی‌‌‌بر مانند ذرت، شکر، روغن سویا و روغن پالم نیز با توجه به کاهش قیمت نفت فشار کاهشی بیشتری را تجربه خواهند کرد.
با وجود کاهش قیمت مواد غذایی، رویدادهایی از قبیل شوک‌‌‌های اقتصادی، ادامه جنگ روسیه و اوکراین و رویدادهای آبوهوایی، امنیت غذایی را در بسیاری از مناطق تحتتاثیر شدیدی قرار داده است و هرگونه تحولات نامطلوب بیشتر در این زمینه‌‌‌ها می‌‌‌تواند ناامنی غذایی را بدتر کند.
قیمت نفت خام
نفت خام برنت با کاهش ۳درصدی در سال ۲۰۲۴ بهطور میانگین به ۸۰دلار در هر بشکه رسید.
با وجود کاهش قیمت نفت خام نسبت به سال قبل، این قیمت حدود ۴۰درصد بالاتر از میانگین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۹ بود. از دلایل این کاهش می‌‌‌توان به عرضه فراوان جهانی نفت و رشد ملایم مصرف اشاره کرد که تاثیر تشدید تنش‌‌‌های ژئوپلیتیک را خنثی کرد.
در سناریوی پایه، پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت خام برنت در سال ۲۰۲۵ بهطور میانگین به ۷۲دلار در هر بشکه و در سال ۲۰۲۶ به ۷۱دلار در هر بشکه کاهش یابد.
این کاهش قیمت به دلیل افزایش عرضه از سوی تولیدکنندگان غیر‌اوپک‌پلاس مانند برزیل، کانادا، گویان و ایالات‌متحده است. از طرفی رشد ملایم تقاضای جهانی نفت به دلیل کاهش مصرف نفت در چین و اقتصادهای پیشرفته است.
یکی از ریسک‌‌‌های اساسی که ممکن است پیش‌بینی قیمت نفت را تحتتاثیر قرار دهد، لغو کاهش عرضه اوپک‌پلاس طبق جدول زمانی اعلام‌‌‌شده است. در همین حال، تداوم تقویت دلار آمریکا نیز می‌‌‌تواند تقاضای جهانی نفت و قیمت‌ها را بیشتر کاهش دهد.
از سوی دیگر، تشدید طولانی‌‌‌مدت درگیری‌‌‌ها در خاورمیانه و کاهش تولید نفت شیل ایالات‌متحده می‌‌‌تواند قیمت‌ها را افزایش دهد. پیش‌بینی می‌شود قیمت گاز طبیعی ایالات‌متحده در سال‌های ۲۰۲۶-۲۰۲۵ به‌‌‌شدت افزایش یابد؛ زیرا پایانه‌‌‌های جدید گاز طبیعی مایع (LNG) ظرفیت صادرات را افزایش داده و رقابت برای تامین داخلی را بیشتر می‌کنند.
پیش‌بینی می‌شود که قیمت گاز اروپا در سال ۲۰۲۵ به دلیل تقاضای مستحکم جهانی برای LNG و کاهش عرضه‌‌‌ها ۱۱درصد افزایش و سپس در سال ۲۰۲۶ با ورود عرضه بیشتر LNG به بازار، ۸درصد کاهش یابد.
از جمله ریسک‌‌‌های افزایشی می‌‌‌توان به تحولات ناشی از درگیری‌‌‌ها که صادرات گاز از خاورمیانه را محدود می‌کنند و با توجه به کاهش اخیر در میزان LNG ارسال‌‌‌شده به اتحادیه اروپا نیز می‌‌‌توان به عدم‌اطمینان در مورد عرضه LNG از روسیه به اروپا اشاره کرد. در سمت دیگر، رشد تقاضا کمتر از انتظار در بازارهای در حال رشد سریع شرق آسیا و اقیانوس آرام (EAP) و آسیای جنوبی (SAR) می‌‌‌تواند موجب کاهش قیمت‌ها شود.
نتیجه‌گیری
در بازار کالاها، روند نزولی قیمت‌ها همچنان ادامه خواهد یافت، در حالی که فشارهای ناشی از عدم‌اطمینان‌‌‌های ژئوپلیتیک و افزایش محدودیت‌ها در صادرات منابع، می‌‌‌تواند بر پیش‌بینی‌‌‌ها اثرگذار باشد.
در سال‌های پیش‌‌‌رو، بازارهای جهانی کامودیتیها همچنان تحتتاثیر عوامل متعددی نظیر رشد ملایم اقتصادی، سیاست‌‌‌های کلیدی کشورها و تحولات ژئوپلیتیک قرار خواهند گرفت.
اگرچه کاهش قیمت‌ها در برخی حوزه‌‌‌ها مانند نفت خام، مواد غذایی و فلزات اساسی پیش‌بینی می‌شود، اما ریسک‌‌‌هایی مانند رویدادهای آبوهوایی، اختلالات عرضه و تشدید درگیری‌‌‌های منطقه‌‌‌ای می‌‌‌تواند روند قیمتی را تغییر دهد.
این موضوع اهمیت انعطاف‌‌‌پذیری در تصمیم‌گیری‌‌‌های اقتصادی و استراتژیک را برای فعالان این بازارها بیش‌‌‌ازپیش نمایان می‌‌‌سازد.
